Günlük 5,5 trilyon dolar gibi
oldukça büyük bir işlem hacmine sahip olan forex işlemlerinde, diğer birçok
finans piyasasında olduğu gibi çeşitli şikayetler oluşabilmektedir.Bu yazımızda
birçoğu forex kurum şikayeti, bir
kısmı platform şikayeti yada forex
piyasasında çalışan personele yönelik
oluşan bu şikayetler hakkında detaylı bir inceleme yapacağız.
Forex Mağduriyetleri
Forumlar alanında ve sosyal
medyada sık sık olumsuz yorumlar ile yer alan bazı kişiler kendilerini forex mağduru olarak nitelendirmekte,
bazıları şikayetlerinde haklı olabildiği gibi birçoğu ise bilgisizlik ve kötü
niyetli yaklaşımlar nedeniyle olumsuz yorumlar yapmaktadır.
Öncelikle
belirtmeliyim ki forex işlemlerinizi SPK
lisanslı bir firma aracılığı ile gerçekleştirdiğiniz sürece her türlü yasal
hakkı kullanmaya sahipsiniz demektir.
Aracı kurumlar sermaye piyasası kurulu
tarafından denetlendiği için olabildiğince titizlikle işlemlerini yürütmekte,
aksi halde yüklü miktarda para cezası ödemekle mahkum kalabilmektedir.
Başlıca Forex Şikayetleri
Kar-zarar oranının yayınlanmaması
SPK’nın kurumlardan uyulmasını
istediği birçok kural bulunmaktadır.Bunlardan bir tanesi reklam/web sitesi vb.
mecralarda müşteri kar-zarar oranının oransal dağılımına yer verilmesi
gerekliliğidir. Birçok kurum bu kuralı yok sayarak piyasanın oldukça karlı
olduğunu hatta küçük yatırımlarla hiçbir risk olmadan yüksek kazançlar
elde edilebileceği vaadinde bulunmaktadır.
Evet forex piyasasında yüksek kazanç
vardır ancak bunun için öncelikle iyi bir forex eğitimi alınmalı, bir süre demo
hesaplar dediğimiz deneme hesaplarında sanal para ile işlem
yapılmalıdır.Ardından günlük veriler ve piyasa takibi yapılarak analize
yönlenmeli, teknik ve temel analiz hakkında kendimizi geliştirmeliyiz. Bu
konuda birçok kurum ücretsiz eğitim ve analiz desteği sunmaktadır.
Yatırım danışmanlığı faaliyetinde bulunmak
SPK’nın yasakladığı konulardan bir
tanesi de müşteri ile imzalanmış bir yatırım danışmanlığı sözleşmesi bulunmadan
yatırım danışmanlığı faaliyetinde bulunmak.Bu konuda birçok şikayet
gelmektedir.Müşteriler kendilerine işlemleri sırasında yanlış analiz
verildiğini, piyasanın aksi yönünde işlemler açtırıldığını, çeşitli
yönlendirmeler sonucu kayıplar yaşadığını iddia etmektedir.Bu konuyu 2 taraflı
inceleyeceğiz.
Müşteri açısından bakılacak
olursa; forex piyasasında yeni işlemlere başlamış iseniz, özellikle bu
piyasanın riski tarafınızla paylaşılmıyorsa, yeterli eğitim desteği görmüyorsanız
ve analist/müşteri temsilciniz ile yaptığınız görüşmelerde net ifadelerle sizi
alım-satım yapmaya zorlayıcı, yönlendirici, teşvik edici ifadeler kullanılarak
zarara uğratılıyorsanız şikayetinizde oldukça haklısınız.
Hiçbir kurum size SPK
izni ve yazılı onayınız olmaksızın yönlendirme yapamaz. Bu konuda kayıp yaşadığınızı
düşünüyorsanız SPK’ya şikayet başvurusunda bulunabilirsiniz. SPK, kurumun
tarafınızla yaptığı tüm telefon görüşmelerini detaylı inceleyerek, haklı
bulduğu takdirde kaybınızın şirket tarafından karşılanmasını sağlayacak ve
şirkete yüklü bir para cezası verecektir.
Kurum açısından bakılacak olursa;
izni olmadan yönlendirme faaliyetinde bulunan personellerini çoğu zaman bu
konuda uyarmakta ve yapılması gerekenler konusunda detaylı eğitimler
vermektedir.Ancak bunca uyarı ve eğitime rağmen bazı acemi, vurdum duymaz
personelin yaptığı hatalar nedeniyle ceza almaktadır. Tabiki bu hatalar tamamen
kurumun sorumluluğunda olup, mazeret olarak kabul edilemez ancak personel
sirkülasyonunun bu denli hızlı gerçekleştiği bir piyasada kalifiye eleman
bulundurmak oldukça güçtür.
Tüm bunların üstüne kurumların açığını kollayan
bazı müşteriler durumdan faydalanmak için, personeli telefonda yönlendirme
yapması konusunda sıkıştırmakta hatta istediği yönde analiz vermediğinde
hesabını kapatmakla tehdit etmektedir. Bu gibi zorlayıcı ve kötü niyetli
yaklaşımlar neticesinde acemi personelce hatalar yapılmakta ve kurum zarara
uğratılmaktadır.
Eğitim verilmemesi
Forex piyasasında başarılı
olabilmek için yapılması gereken başlıca kural en iyi şekilde eğitim alınarak,
yatırımın nasıl yapılacağının öğrenilmesidir.Bunun için kurumlar hesap açılış
aşamasında ücretsiz platform eğitimleri vermektedir.Deneme hesapları üzerinden
gerçekleşen bu eğitimler sırasında müşterinin platformu en iyi şekilde
anlaması, forexin mantığının öğretilmesi ve risk uyarısının yapılması
amaçlanmalıdır.
Geçtiğimiz dönemlerde sıklıkla
oluşan şikayetler arasında kurumun gerekli eğitimi vermemesi yer almaktaydı.
Ancak SPK tarafından yapılan son düzenleme ile forex hesap açılışından önce
müşterilerin demo hesaplar üzerinde 6 işgünü boyunca min.50 işlem yapması şartı
getirilmiş ve eğitimsizlik nedeniyle yaşanan kayıpların en aza indirilmesi
sağlanmıştır.
Hesap açılışında yanlış bilgilendirme
Aracı kurumlar müşterilerini en
doğru şekilde bilgilendirmek durumundadır.Hesap açılışı sırasında müşteri
temsilcilerinin kendi satış hedeflerini yerine getirmek amacıyla yaptığı yanlış
bilgilendirmeler birçok müşterinin mağduriyet yaşamasına neden olmaktadır.
’bu
piyasada kayıp yok’, ‘100 dolarınızı 1 haftada 10,000 dolar yapabilirsiniz’,
‘forexte herhangi bir maliyet/komisyon yok’ ‘tüm paritelerimizde spreadler
sabit’, ‘bizim kurumda hiçbir zaman platform sorunu yaşanmaz’ gibi oldukça
iddialı ve gerçek dışı yorumlar forex tecrübesi olmayan kişilerin yanlış
bilgilenmesine neden olmaktadır.Bu yanlış bilgiler sonucunda müşteriler
işlemlere başlayarak zarar elde etmekte ve kurumu hatalı bilgilendirme
konusunda suçlayarak hakkını yasal yollarla arayabilmektedir.
Platform Hataları
Forex işlemlerinizi yapabildiğiniz
MT4, MT5, web trader vb. birkaç forex platformu bulunmaktadır. Birçok programda
olabildiği gibi forex programlarında da zaman zaman teknik hatalar
olabilmekte.Bu teknik hataların bir kısmı kurumun bilgisi ve müdahalesi
dışında, bir kısmı ise birebir kurumun bilgisi dahilinde gerçekleşebilmektedir.
Bu konuya daha iyi değinebilmek için öncelikle kurumları işlem masası olan ve işlem
masası olmayan kurum olarak 2’ye ayırmamız gerekir.
İşlem masası olan kurumlar;
Hazinesi, işlem masası olan piyasa yapıcı(market maker) kurumlar, fiyatları
kendisi belirlemekte ve müşteriye karşı pozisyon alabilmektedir. Bu durumu
müşteri kara geçtiğinde kurumun kaybettiği, müşteri zarara uğradığında ise
kurumun kazandığı şeklinde özetleyebiliriz. Bu gibi pozisyonlarda kurumlar
zarara uğramamak için zaman zaman platforma ve fiyatlara müdahale ederek, piyasanın
yönünü kendi lehlerine çevirebilirler.
İşlem masası olmayan kurumlar;
hazinesi olmayan, size karşı pozisyon almayan bu kurumlarda işlem yapmak çok
daha şeffaftır. Direkt yurtdışındaki büyük fiyat sağlayıcı ve bankalardan
aldıkları fiyatı ters pozisyon açarak müşteriye iletirler. Müşterinin açtığı
pozisyonu da yine ters pozisyon açarak yurtdışındaki fiyat sağlayıcı kuruma
ileterek tam anlamıyla aracılık hizmeti verirler.Bu kurumların tek kazancı
paritelerdeki spread yani alım-satım fiyatı arasındaki farktır. Bu sayede siz
işlemlerinizde ister kara geçin, ister zarara geçin, kurumu ilgilendiren bir
durum oluşmaz.
En Sık Söylenen Platform Hataları
1-Fiyatlar kotasyon vermiyor
Yani, platformda işlem
yapamıyorum. Ekran donuyor. Al-sat gerçekleştiremiyorum. Açılan ekranda
kotasyon dışı uyarısı alıyorum gibi hatalar başlıca karşılaşılan platform
hatalarıdır.
Bu hatanın bir nedeni teknik
sebeplerle olabileceği gib bir nedeni de kurumların tercihi ile gerçekleşebilmektedir.Bu
sebeple gerçeğin ortaya çıkabilmesi ve şikayette bulunabilmemiz için o andaki
ekran görüntüsünü almanız ve incelenmesini istediğiniz deal numaralarını not
olmanız yararınıza olacaktır.
2-Kar al/zarar durdur emrim çalışmadı
Yatırımcılar, fiyatların
istedikleri seviyeye gelmesi durumunda işlemlerini otomatik kapatmasını
sağlayan kar al/zarar durdur emri koyabilmektedir.Bazen koydukları bu emir
işleme ya geç girer yada hiç girmez. Bu gibi durumlarda piyasanın
volatilitesine bakmak gerekir. Eğer fiyatların çok hızlı hareket ettiği bir
anda iseniz emirlerin gerçekleşmemesi normal karşılanabilir.
Bildiğiniz gibi
döviz piyasasında fiyatlamalar saniyeler hatta saliseler içerisinde
gerçekleşmektedir. Dolayısıyla saliseler içinde fiyatlar otomatik emirlerinize
dokunsa da gerçekleşebilmesi için yeterli zaman kalmayabilir.Bu nedenle oluşan
şikayetlere her zaman olumlu yanıt dönülmez.
3-Slippage-kayma oldu
Emrinizi verdiğiniz fiyat ile emrinizin gerçekleştiği fiyat
arasındaki farka slippage (kayma) adı verilir. Fiyatların hızlı değiştiği
durumlarda ekranda gördüğünüz fiyattan emir verdiğinizde bazen emriniz gidip
işleme konana kadar fiyatlar değişebilir ve emrinizin gerçekleştiği fiyat
seviyesi birkaç piplik farkla gerçekleşebilir. İşte buna slippage diyoruz.
Bazen kar al-zarar durdur emirleriniz birkaç pip altı veya
üstünden işleme girebilir. Kurumlar bu durumu ‘emirler mümkün olan en iyi
fiyattan gerçekleşir’ ibaresi ile sözleşmede belirtebilir ve bu şikayetlerin
haksız olduğunu savunabilir.Siz yinede bu gibi durumlarda işlem incelemesi
isteyerek konunun açığa kavuşmasını sağlayabilirsiniz.
4-Pozisyonlarım hedge’li
olmasına rağmen stop out oldum
Hedge pozisyonlar, mevcut işlemlerinize ters yönde pozisyon
açarak margin seviyesini ortadan kaldırarak olmaktadır. Margin kalktığı içinde
stop out seviyesi ve stop out olma durumu ortadan kalkar. Ancak bazı durumlarda
pozisyonlarınız hedge’li bile olsa stop out olabilirsiniz. Bu durum kesinlikle
bir kurum veya teknik hata değildir.
Eğer işlemleriniz tl bazlı paritelerde ise; akşam
saatlerinde meydana gelen spread açılmalarında işlemlerdeki zararınız artacağı
için varlığınız azalır ve stoplanırsınız.
Bir diğer stoplanma nedenide swap maliyetidir. Açtığınız
pozisyonları uzun süreli bekletmek istiyorsanız oluşacak swap maliyetine dikkat
etmelisiniz. Özellikle TL bacaklı paritelerde yapılan alış işlemlerinde yüksek
miktarda swap bedeli ödersiniz. Varlığınızdan düşen bu swap maliyeti nedeniyle
de pozisyonlarınız hedge’li bile olsa stop out olabilirsiniz.
Forex piyasasında işlem yaparken çalıştığınız kurumlar,
personel veya işlem platformları ile ilgili şikayetleriniz, olumlu yada olumsuz
deneyimleriniz varsa yorumlar alanından paylaşabilirsiniz.
Yorumlar
Yorum Gönder